arogya yojana

युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज (UHC) चे ध्येय साध्य करण्यासाठी राष्ट्रीय आरोग्य धोरण 2017 द्वारे शिफारस केल्यानुसार आयुष्मान भारत ही भारत सरकारची प्रमुख योजना सुरू करण्यात आली आहे. हा उपक्रम शाश्वत विकास उद्दिष्टे (SDGs) आणि त्याच्या अधोरेखित वचनबद्धतेची पूर्तता करण्यासाठी डिझाइन करण्यात आला आहे, जो "कोणालाही मागे न ठेवता" आहे. आयुष्मान भारत हा आरोग्य सेवा वितरणाच्या क्षेत्रीय आणि विभागीय दृष्टिकोनातून सर्वसमावेशक गरजा-आधारित आरोग्य सेवांकडे जाण्याचा प्रयत्न आहे. या योजनेचे उद्दिष्ट प्राथमिक, माध्यमिक आणि तृतीय स्तरावर आरोग्य सेवा प्रणाली (प्रतिबंध, प्रोत्साहन आणि रूग्णवाहक काळजी समाविष्ट करणे) सर्वसमावेशकपणे संबोधित करण्यासाठी मार्ग ब्रेकिंग हस्तक्षेप करणे आहे. 

आयुष्मान भारत ने दोन आंतर-संबंधित घटकांचा समावेश असलेल्या निरंतर काळजीचा दृष्टीकोन अवलंबला आहे, जे आहेत - आरोग्य आणि कल्याण केंद्रे (HWCs) प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) 

आरोग्य आणि निरोगीपणा केंद्रे (HWCs) फेब्रुवारी 2018 मध्ये, भारत सरकारने विद्यमान उपकेंद्रे आणि प्राथमिक आरोग्य केंद्रांमध्ये परिवर्तन करून 1,50,000 आरोग्य आणि कल्याण केंद्रे (HWCs) तयार करण्याची घोषणा केली. ही केंद्रे सर्वसमावेशक प्राथमिक आरोग्य सेवा (CPHC) वितरीत करणार आहेत ज्यामुळे आरोग्यसेवा लोकांच्या घरापर्यंत पोहोचेल. त्यामध्ये माता आणि बाल आरोग्य सेवा आणि असंसर्गजन्य रोग, मोफत आवश्यक औषधे आणि निदान सेवा यांचा समावेश आहे. आरोग्य आणि वेलनेस केंद्रे त्यांच्या क्षेत्रातील संपूर्ण लोकसंख्येच्या प्राथमिक आरोग्य सेवा गरजा पूर्ण करण्यासाठी, प्रवेश, सार्वत्रिकता आणि समुदायाच्या जवळच्या समानतेचा विस्तार करण्यासाठी सेवांची विस्तृत श्रेणी वितरीत करण्यासाठी परिकल्पित आहे. आरोग्य संवर्धन आणि प्रतिबंधाचा भर लोकांना निरोगी ठेवण्यावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी आणि व्यक्ती आणि समुदायांना निरोगी वागणूक निवडण्यासाठी आणि बदल घडवून आणण्यासाठी तयार केले गेले आहे ज्यामुळे जुनाट आजार आणि आजार होण्याचा धोका कमी होतो. 

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) आयुष्मान भारत अंतर्गत दुसरा घटक प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना किंवा PM-JAY आहे कारण ती लोकप्रिय आहे. ही योजना 23 सप्टेंबर 2018 रोजी रांची, झारखंड येथे भारताचे माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आली. आयुष्मान भारत PM-JAY ही जगातील सर्वात मोठी आरोग्य विमा योजना आहे ज्याचे उद्दिष्ट रु.चे आरोग्य कवच प्रदान करण्याचे आहे. 10.74 कोटी गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना (अंदाजे 50 कोटी लाभार्थी) जे भारतीय लोकसंख्येच्या तळाच्या 40% आहेत त्यांना दुय्यम आणि तृतीयक काळजी रुग्णालयात दाखल करण्यासाठी प्रति कुटुंब प्रति वर्ष 5 लाख. समाविष्ट केलेली कुटुंबे अनुक्रमे ग्रामीण आणि शहरी भागांसाठी सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना 2011 (SECC 2011) च्या वंचित आणि व्यावसायिक निकषांवर आधारित आहेत. PM-JAY चे पुनर्नामकरण करण्यापूर्वी राष्ट्रीय आरोग्य संरक्षण योजना (NHPS) म्हणून ओळखले जात असे. त्यात तत्कालीन विद्यमान राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना (RSBY) समाविष्ट आहे जी 2008 मध्ये सुरू करण्यात आली होती. PM-JAY अंतर्गत नमूद केलेल्या कव्हरेजमध्ये, RSBY मध्ये समाविष्ट असलेल्या परंतु SECC 2011 डेटाबेसमध्ये उपस्थित नसलेल्या कुटुंबांचा देखील समावेश आहे. PM-JAY ला पूर्णपणे सरकारकडून निधी दिला जातो आणि अंमलबजावणीचा खर्च केंद्र आणि राज्य सरकारांमध्ये सामायिक केला जातो.